Kök Hücre Üretme Teknolojisi

İlk olarak 2006 yılında geliştirilen “induced pluripotent stem cell” denilen kök hücre teknolojisi hızla ilerlemeye devam ediyor. Bu teknolojiyle insandan alınan bir hücre, her dokuya dönüştürülebilen bir kök hücreye çevriliyor. Böylece geri dönüşümsüz hasara uğramış dokular bu kök hücrelerle tekrar eski, sağlıklı haline dönebilecek. Bu şekilde Parkinson, kalp yetmezliği gibi dokuda geri dönüşümsüz hasara yol açan birçok hastalık kolayca tedavi edilebilecek.

Şu anda bu kök hücreler henüz hastalıklı dokuda direkt olarak kullanılamasa da, hastalardan alınan hücreler, kök hücrelere çevrilerek laboratuvar ortamında inceleniyor ve hastalıkların modelleri çıkarılıyor. Böylece mekanizması anlaşılamayan birçok hastalığın nasıl oluştuğu ortaya çıkarılabiliyor. Bu da o hastalıklara karşı çok daha etkili yeni ilaçların geliştirilebilmesi demek.

Bu kök hücreler, gen düzenleme teknolojisi ve yapay organ teknolojilerinde de kolaylıklar sağladı. Bu teknolojiler de hızlandırılarak “kişiye özel tıp”ta büyük ilerleme kaydedildi. Birkaç yıl içinde organ nakline gerek kalmayacak. Hastanın kendi hücreleri bir fetüsün hücreleri gibi yeniden doğmuş hale getirilecek ve organlarının yenilenmesinde kullanılacak. Gen düzenleme teknolojisiyle de daha anne karnındayken hastalıkların ortaya çıkması nokta atışı yapılarak engellenecek ve tam olarak istenilen fiziksel özellikler gen düzenlemesiyle belirlenebilecek.

Tabii ki bu teknolojilerden tüm dünyanın yararlanması pek olası değil. Gelişmiş ülkeler kendilerine yeni bir dünya kurarken muhtemelen “geride kalanlar”, onların kurdukları bu yeni dünyayı uzaktan izleyecekler. İzleyenlerden değil yapanlardan olmak ümidiyle…

https://www.nature.com/articles/nrd.2016.245
https://www.sciencedirect.com/.../pii/S193459091630056X (Link eksik)
https://www.sciencedirect.com/.../pii/S2211124718312270 (Link eksik)

Mazhar F. GÜR 09.06.2020 (Proje 99)