İnsanlaşan Makineler
Dünyada yapay zeka mümkün mü tartışmaları süredursun biz hayal edilen şekliyle "insan bilincine eşdeğer" bir yapay zeka üretildiği takdirde neler olabileceği üzerine biraz konuşalım.
Bu yapay zeka neye hizmet edecek? İnsanların yapmaktan sıkıldıkları, boş yere insanların vakitlerini aldığını düşündükleri iş yükünü mü üstlenecek? Yoksa biz hiçbir amaç düşünmeden sırf acaba yapabilir miyiz diyerek mi böyle bir işe girişiyoruz insanlık olarak?
Şöyle bir soru sorulabilir mi acaba: Bu düzeyde bir yapay zekaya biz hazır mıyız ya da gerek var mı? Veya insan ne için yapay zekaya gereksinim duyuyor? Yapay zekaya karşı olduğumu düşünmeyin sakın. Sadece insanların bu şeyi yapmaya çalışırken sonucunun ne olacağını, nereye varabileceğini yeterince düşünmedikleri gibi bir hisse kapılıyorum.
Yani eğer sırf işlerimizi yüklemek için bir yapay zekaya ihtiyaç duyuyorsak bundan önce iş olarak tanımladığımız şeylerin gerekli ve gereksiz olanlarını bir ayırsak ya. Mesela üretim ve tüketim anlayışımızdaki arızayı görsek. Ürettiğimiz gıda, tekstil, sanayi ürünleri sizce de haddinden fazla değil mi?
Yani biz sanayi devriminden önce de işlere yetişemediğimizden şikayet ediyorduk. Şimdi seri üretime geçtik, ne oldu? İletişim araçları gelişti, yüksek hızlı taşımacılık var da ne oluyor? Telefonu, interneti icat ettin, cebine sığdırdın ee? Dünya daha iyi bir yer mi oldu? Ne yaptın, intihar oranlarını mı düşürdün? İnsanlık hiç ulaşmadığı refaha mı ulaştı? Yapılanlar, üretilenler bir şeyleri kolaylaştırırken bir şeyleri yıkıyor.
Neden ilerleme deyince aklımıza sadece teknoloji, huzur deyince zenginlik geliyor biliyor musunuz? Çünkü Orta Çağ'da aklı geri plana iten Papalığın tezi karşısında aklı ön plana çıkaranların anti-tezinde akıl o kadar çok yüceltildi ki her şey onunla hallolur zanneder hale geldik. Bu tez ile anti-tezin sentezi tutturulamadı. Ruh, gönül hikaye oldu. İslam'ın ortaya koyduğu akıl-vahiy dengesi kurulamadı çünkü biz teknoloji geliştirme görevini bir meyve tabağı gibi bencil insanların eline bıraktık.
"Sırf bıçakla adam öldürdüler diye, bıçakla elma soymaktan vazgeçmeyeceğiz tabi." Sosyal bilimler en az pozitif bilimler kadar önemsenir ve akıl-vahiy dengesi kurulabilirse üretilecek teknolojinin zararları asgariye indirilebilir. Değilse bu yapay zekayı üretildikten sonra önünde sonunda seri üretime sokarlar, bunları köle gibi kullanmaya kalkar insanlar. Sonra insanlara diş bileyen yapay zekalar dünyayı ele geçirip "Yahu bu insanlar ne garip yaratıklar. Yıllar önce, bizi ürettiklerini ve bizim dünyalarını ele geçirdiğimizi öngörüp bu konuyu işleyen filmler çekmişler ama şimdi düştükleri hale bak." deyip bizim patlattığımız mısırları yiyecekler.
Nizamettin Hayyam VURAL