İkisi Bir Arada

Bazı insanlar hızlı davranmayla telaşı ayıramazlar. Hızlı olayım derken telaşa düşerler. İnsan okumayı biraz bilen onun bir hata yaptığını anlar, iyi bilen ne gibi bir hata yaptığını anlar, çok iyi bilen de tam olarak ne hata yaptığını anlar. Bu medyumluk değildir, insanoğluna bahşedilmiş bir şey bu. Bu yetenek, belli yöntemlerle sistematik şekilde öğrenilebilir. Bireysel olarak bu özelliklerin geliştirilmesi ise pek mümkün değildir. Tabii eyleme dönüştürülmediği sürece okumak tek başına bir anlam ifade etmez. Okuyabiliyorsan müdahil olman gerekir. Onun hata yaptığını fark ettiysen en azından “Bir dur, derin bir nefes al… Sakin ol… Nasılsın?” demen lazım. İşte ben bunu yapamadım.

Yemek siparişi vermiştim, “hiçbir kabahatim yoktu”. Elemandan siparişi teslim alıp ödemeyi yapar yapmaz çocuğun kaçar gibi uzaklaştığını hissettim. Aslında siparişleri yetiştirmek için her zaman böyle acele ederdi ama bu sefer rahatsız olmuştum. Paketi açınca pilavı getirmemiş olduğunu fark ettim. Bir aksaklık olduğunun sinyalini almıştım ama müdahil olamamıştım.

Başka bir gün aynı elemana telefonda, siparişi getirirken 2’si bir arada kahve de getirmesini rica ettim. 3’ü bir aradayla karıştırmaması için vurgulayarak “2’si bir arada” dedim. O da söylediğimi iki üç defa tekrar edince “3’ü bir arada değil ha!” demeye gerek duymadım. Son cümle olarak “Neli olsun?” dedi, ben de içimde bir tuhaflık hissi doğunca biraz duraksadım ama aromalı 2’si bir arada çeşitleri gözümde canlanınca “Sade olsun.” dedim. Telefonu kapattıktan sonra o tuhaf his geri geldi. Ama üzerinde düşünmeden işime baktım.
Neticede meselemiz kahveydi, büyük bir mesele değildi.
Eleman gelince siparişi alıp pilavla ilgili şaka yapıp gönderdim ve paketi açtığımda tahmin ettiğiniz tabloyla karşılaştım… O tuhaf his yine doğru söylemişti. 2’si bir aradanın aromalı çeşitleri olsa da 2’si bir arada deyince klasik olan akla gelir normalde. İnsanların çoğu ince görüp – çok da ince değil ama buralarda ince sayılır- 2'si bir arada deyince aromalı 2’si bir aradayı düşünmez. Dolayısıyla karşınızdaki yüksek sesle 2’si bir arada dese bile 2’si bir aradayı kastetmiyor olabileceğini hesaba katmanız gerekiyor. Siz yine de hislerinizin sesine kulak verin.

“Burada bir hata var” hissi, birçok farklı durumda sizi uyarmaya çalışır. Bu his genelde insanlarla iletişim halindeyken belirginleşir. Hata yapan veya yapacak olan kişiyle konuşurken, bilgi hatası içeren bir lafı birine iletirken ya da hata yapan sizseniz de bu bilgiyi veya fikri birine söylerken bunu net olarak hissedebilirsiniz. Bu yüzden dışa dönük olmak ve sağlıklı bir iletişim dili kullanmak sağlam bir sigorta olsa gerek.

Aslında hislerimiz sürekli bizi uyarıyor ama böyle bir bilgiye inanmadığımız veya bunu içselleştiremediğimizden bu sinyalleri okuyamıyoruz. Mesele pilav, kahve değil. Alacağımız önemli kararlarda da aynı mekanizma çalışıyor. Sadece vicdanın sesine kulak vermeyi bilmek lazım. Evet, buna vicdan diyebiliriz. Çünkü o hata işleri aksatacak, akışı bozacak ve küçük ya da büyük bir adaletsizliğe yol açacak.

Mazhar F. GÜR 29.03.2021 (Proje 99)