Piraha'lar Brezilya'nın medeniyet görmemiş bir bölgesinde yaşayan ve konuştukları dil ile tanınan bir kabile. Dilleri 8 sessiz 3 sesli harften oluşuyor. Zaman kipleri diğer bütün dillerdeki gibi dün - bugün - yarın çizgisinde (lineer) değil. Pirahalar muhtemelen sadece şimdiyi konuşuyor. Normal insanların 8 saat olarak belirlediği ve buna inandığı uyku süresi onlar için 3-4 saatten ibaret. Fazla uyuduklarında isimlerinin bile değiştiğine inanıyorlar. Çünkü çok fazla uyuduklarında vakti kaçırıyorlar bu da bütün dünyalarının değiştiğine inanmalarına yetiyor. Dünyadaki en mutlu insan topluluğu olarak tanınan, öyle tanımlanan Pirahalar, modern dünyayla temas ettikçe tabii olarak bu özelliklerini yitiriyorlar.
Lineer zaman algısı dünyada işlerin dönmesini sağlıyor. Borçlular ve alacaklılar bu algıya iş tutuyor, futbocuar buna göre turnuvaya hazırlanıyor, öğrenciler buna göre "Yarın çalışırım..." diyor. Bu zaman algısından çıkıp sadece şimdiyi yaşamak yani ibni vakt olmak ve ötesi ebul vakt olmak nasıl bir dünya getirirdi acaba bizlere? Pirahalar gibi 2-3 saat uykunun yettiği, 11 harfle hayatın devam ettirildiği bir düzlem...
Refik Tırpan ALTAY