Sinekler neden ışığın etrafında uçar?

Uçabilen birçok böcek türü (genellikle güveler ve sinekler), lambaların etrafında durmadan dönüp dururlar. Bunun nedeni tam olarak bilinmiyor ama konuyla ilgili farklı kuramlar ortaya atılmış.
 

Böceklerdeki Fotoreseptör hücreler, kızılötesi ve morötesi gibi ışığın farklı dalga boylarını algılayabilmesini sağlar. Bu sayede yön belirleme, yiyecek bulma ve tehlikelerden korunma gibi amaçlarla ışığı kullanırlar.

Böcekler, insanların algılayamadıkları bu dalga boyları sayesinde karanlıkta yönlerini belirlerler. Böcekler sokak lambası gibi yapay ışıklarla karşılaştıkları zaman bu yeteneklerini kullanamazlar. Bu nedenle böcekler karanlıkta yön bulamaz hale gelir.
 

Doğal ışıkları ayırt edebilen bu böcekler, yapay ışıklar yüzünden ışık kaynağı ile arasındaki uzaklık ve ışığın gelme açısı belirgin olarak değiştiği için yeteneklerini kullanamaz hale geliyorlar.

Böcekler doğal ışık kaynaklarından ışığı sabit bir açı ile alır fakat yapay ışıklar ışığı her yönde saçtığı için bu da böceklerin sabit bir açı tutturamasına neden olur. Böcekler uçarken ışık kaynağı ile olan açıları yaklaştıkça daralır ve yapay ışık kaynaklarının etrafında durmadan dönmeye başlarlar.

Böceklerdeki bu olumsuz durumun etkilerini azaltmak için mavi ışık yerine sarı tonlardaki ışıkları kullanabilirsiniz.

Mavi ışıkta böcekler çok afallar ve aynı zamanda sarı ışığın böceklerdeki etkisi de çok düşüktür. Hem sarı ışıklar daha tasarrufludur. Bu yüzden sarı ışıklar bizler için daha iyi bir seçenektir. 8887 böcek ve örümceğin kullanıldığı bir araştırma sonucuna göre böcekleri en çok akkorlar çekiyor.

Akkorun ardından floresan lamba, halojen lamba, soğuk renk sıcaklığında LED lamba ve sarı lamba geliyor. LED'ler böcekleri en az çektiği için evinizde sarı LED ışık kullanabilirsiniz. Böylelikle böceklerin istilasından kurtulabilirsiniz. Hem aynı zamanda onlara zarar vermemiş olursunuz.

Bu sorunun yanıtlarından biri de "fototaksi" olabilir.

Fototaksi, canlıların ışığa pozitif veya negatif tepki vermesiyle tanımlanabilir. Yunancada "Photo"nun anlamı "ışık", "tax, taxo" ise "düzenleme" anlamına gelir. Pozitif fototaksiye sahip olan güve ve sinek gibi böcekler ışık kaynağı gördüğünde kaynağa yönelirler. Negatif fototaksiye sahip olan hamam böceği gibi böcekler ise ışık gördüğünde kaçma eğilimindedir.

Kaynak: Webtekno