Sparta ve Lykurgos

SPARTA ve LYKURGOS
Spartalılar deyince belki de aklımıza 300 Spartalı filminin meşhur sahnesi geliyor. Hani şu Leonidas’ın, gövdesinde ayak izini çıkarırcasına tepikleyip elçiye zeval verdiği sahne. “Burası Sparta!” diye bağırıyordu Leonidas. Orası Sparta peki anladık ama Sparta’dan bizim hissemize düşecek olan şey ne acaba? Ünü bugüne kadar ulaşan bu asker-toplum bu ünü neye borçlu? Spartayı Sparta yapan şeylerin peşine düşmeye çalışalım bu yazıda.

Biraz araştırınca Sparta’nın esas olarak üç sınıftan müteşekkil olduğunu söyleyebiliriz: Yurttaşlar (Spartalılar), yarı-yurttaşlar (Perioikoi), yarı-köleler (devlet kölesi Heilotlar). Bu kısmı biraz açmamız lazım. Spartalılar bu sınıflar arasında tam yurttaşlık hakkına sahip olanları ifade etmek için kullanılıyor. Spartalılar askerlik ve siyaset dışında başka bir şeyle uğraşmıyorlar. Yarı-yurttaşlar şeklinde ifade ettiğimiz sınıftan olan Perioikoiler politik haklara sahip değiller. Bu sınıfa mensup olanlar kendi ürünlerini üretme ve ürünlerin ticaretini yapma hakkına sahipler fakat diğer taraftan Sparta ordusuna hizmet etmek ve vergi vermek durumundalar. Yani Perioikoiler sınırlı birtakım haklara sahipler. Heilotlar ise ise dünyaya gelen her Spartalı vatandaşa verilen kleros adındaki toprağı işleyip elde ettikleri ürünleri Spartalılara veren bir çeşit tarımsal köle sınıfı. Spartalılar kendilerine hizmet eden Heilotları, sayılarının kendilerinden fazla olması sebebiyle tehdit olarak görmüşler ve onları itaat halinde tutmak için bir düzen oluşturmuşlar. Mesela güneş battıktan sonra dışarıya çıkmalarını yasaklamışlar, devlet kontrolünde yılda bir kez ava çıkarmışlar, deri elbiseler giyip köpek derisinden şapkalar takmalarını zorunlu kılmışlardır.

Nizamettin Hayyam Vural Facebook Sayfası: https://www.facebook.com/Nizamettin-Hayyam-Vural-202496370242958/

Proje99 Facebook Sayfası: https://www.facebook.com/Proje99-898679113630664/

Proje99 Instagram Sayfası: https://www.instagram.com/projedoksandokuz/