Siberkondria ve Haber Edinme Ahlâkı

Allah sağlığımızı elimizden almasın. Zira hastalığımızı, kanserimizi, üzerinde taşıyacak birisini bulmamız imkansız görünüyor. Bedenen arızaları artmış yaşlıların ya da kalıcı sağlık sorunu olanların psikolojik durumları, ekseriyetle bulanığa çalan kötüdür. Günlerini, dakikalarını, hastalıklarını ve ne kadar çok hasta olduklarını düşünmekle geçirirler. Hal hatır sorularının cevaplarının içini, günlük aldıkları tedavilerle doldururlar. Sıhhat bulmak, kıyası olmayanlar listesindedir. Hayatın cafcaflı kısımlarının üstünü yavaş yavaş küf kaplar ve bütün dünyalarına nefes alıp verebilmenin dinginliği hakim olur. Daha yavaş, daha belirgin...
Yeni nesillerde ise çare aramak adına, vakit kaybedilmeden araştırmalara başlanır. İşi gücü bırakıp hastane prosedürlerini yerine getirerek, tahlillerle, bolca beklemelerle uğraşmamak adına ya da bu işlere girişecek zamanı belirleyene dek, rahatsızlığa internet aracılığı ile tanı koymaya çalışılır. Çok yaygın bir rahatsızlık da olsa araştırmak mecburiyetinde hissederiz. Neler neler duymuşuzdur çünkü.

Misal, bir gün kafanız ağrır da bunu arama motorundan sorgulatırsanız, muhtemelen beyin tümörünüzün olduğunu varsaymak zorunda kalırsınız. Siberkondria tam olarak buna deniyor. Halbuki, beş dakika önce o kadar iyiydiniz ki. Fakat biraz araştırdınız ve muhtemel son beş ayınızı yaşadığınızı okudunuz. Bir telaşe, bir hafakan... Öyle değilseniz de öyle olunası bir ceptesinizdir artık. Hastalığın bir diğer cephesinde ise bağımlılık söz konusu. Siberkondria hastaları, küçük rahatsızlıkların habercisi olan kızamık, sivilce, eklem ağrıları gibi belirtileri bile -sürekli- korku ile internette araştırarak, yazılanlara şeksiz itimat ediyor. Eğitim Bilimlerinde “organ nevrozu” denir. Halk dilinde “hastalık hastası” tıp dünyasında “hipokondriyak” olarak bilinen bu tiplere, Anadolu’da “Kendine bakıp durma! Sıracalı.” şeklinde ayar verilir.

Otobüsü kaçırmış bir milletin çocuğu olarak kaybetme anında ana akımlarımızdan olan telaşe, bütün zihnimize hakim olur. Hele ki mevzu, şahsın menfi sağlığı ile alakalı ise gözler sekiz açılır. Bazılarının da bir itiş sonrası aşağı yuvarlanmaklıdır seyri. Ne yaparsa kendi kendine yapar. Mesnevi’de, talebelerin hasta olduğuna dair oynadıkları mizansen ile vehme düşürdükleri hocalarının, değilken hasta olması ve Firavun’un halkı tarafından ilah olarak görülmesinin onu vehme düşürmesiyle iddiasında ejderha kesilmesi gibi.

Sanal yönergeleri, farklı farklı kaynaklar barındırması açısından çevremizi oluşturan her bir aile, iş, arkadaş kümelerinin bireylerine benzetecek olursak, onların niteliklerini doğruluklarına göre kendimize tasnif ederek, bilgi kirliliği ya da olumsuz nazardan kesilebilir, hakkaniyetli kaynak - veri eşlemesiyle daha hakiki bilgilere ulaşabiliriz. Alınan haberin sahiciliğinin onu taşıyanla ölçüldüğünü teyit edecek ayetler var. Yine aynı haberin araştırılarak teyit edilmesi gerektiğine işaret eden deliller de var. Sağlınız için, teyit edin.

Behzat MÂLUMAKA 11.07.2018 (Proje 99)