Forbes Dergisine Kapak Olan Bir Türk: Osman Kibar

Osman Kibar yaşlanmanın etkilerini tersine çevirme iddiasıyla 2008'de Samumed şirketini kuruyor. Daha onaylanmış tek bir ilacı olmadan şirketin değeri 6 milyar dolar seviyesine çıkıyor. Şirket 2018’de ise 12 milyar dolar değerine ulaşıyor.

Osman Kibar İstanbul’da Robert Koleji'nde okuduktan sonra Amerika’ya gidiyor ve üniversite eğitimine California’daki Pomona Koleji’nin matematiksel iktisat bölümünde başlıyor. Caltech’te mühendislik okuyor. UC San Diego’da biyofotonik bölümünde doktora yapıyor. Genoptix Biyoteknoloji Şirketi'ni kuruyor ve 2011’de şirketi Novartis’e 470 milyon dolara satıyor. Osman Kibar, ayrıca bir anten şirketi olan E-Tenna’nın kurucullarındandı. E-Tenna da ikiye bölünerek Intel ve Titan Corp.’a satılıyor.

Daha sonra Osman Kibar, Pfizer’in maddi desteğiyle Wintherix şirketini kuruyor. Aralarındaki anlaşmazlıklardan sonra verdiği büyük hukuk mücadelesini kazanıyor ve Pfizer’le olan bağını koparıp şirketinin ismini Samumed yapıyor. Robert Koleji’nden arkadaşları olan Cevdet Samikoğlu, Arman Oruç ve Yusuf Yazıcı’yı Samumed ekibine dahil ediyor.

Samumed, vücuttaki kök hücrelerin aktivitesinde rol alan sinyal yolunu kontrol ederek yaşlılıkla ilgili bazı hastalık ve klinik durumları tedavi etmeyi hedefliyor. Bu, yaşlılığı engellemek, ömrü uzatmak anlamına gelmiyor, böyle bir iddiaları da yok. Diz kireçlenmesi, omurga kireçlenmesi, saç dökülmesi, bazı kanserler, alzheimer, tendon iltihabı, akciğer yetmezliği gibi alanlarda çalışmalar yapıyorlar. Bunlardan diz kireçlenmesi ve saç dökülmesinde ilerleme katetmiş durumdalar. Diğer alanlarda daha gidecek çok yolları var.

Vücudumuzda her doku, farklı görevlerine göre farklı şekilde donanım kazanmış, yapı, şekil ve içerik olarak ait olduğu dokuya uygun hale gelmiş hücrelerden oluşur. Karaciğer hücreleri metabolik faaliyetleri yapmak için donanım ve yapı kazanırken akciğer hücreleri oksijen - karbondioksit değişimini yapmak için uygun hale dönüşür. Anne karnındaki dönemin en başlarında, tüm hücreler aynı yapıya sahipken genetik bilgi sayesinde yavaş yavaş oluşacak organ ve doku bölgelerinde hücreler özgül yapı ve donanıma ulaşacak şekilde dönüşmeye başlar. Olgun bir hücre oluşmadan önce her dokuda önce öncül hücreler oluşur. Bu öncül hücreler yarı dönüşmüş haldedir, yani embriyonun ilk dönemlerindeki gibi diğer hücrelerle tamamen aynı değildir fakat tam olarak da olgunlaşmamışlardır. Bu yarı özelleşmiş öncül hücrelerden yaşamın sonuna kadar her dokuda bulunur ve bu hücrelerden olgun hücreler üretilerek yaşlanıp ölen hücrelerin yerine yeni hücreler üretilmiş olur. Samumed, işte bu yarı özelleşmiş hücreleri kontrol eden wnt sinyal yoluna yönelik ilaçlar üreterek hastalıkları tedavi etmeye çalışıyor. Mesela diz kireçlenmesinde bu sinyal yolunun aktifleşmesi etkili olduğu için bu sinyal mekanizmasını kısıtlayıcı bir ilaç üzerinde çalışıyorlar.

Her ne kadar ömrü uzatmaları olası olmasa da -ki zaten böyle bir iddiaları da yok- sonuç olarak Samumed başarılı bir şirket ve bir Türk'ün bu başarıya ulaşması sevindirici. İlginç olan nokta, bu başarısına rağmen Osman Kibar'ın ülkemizde yeterince tanınmıyor olması. Gerçek başarılar gölgede kalırken (veya bırakılırken) soytarılar piyasada cirit atıp şöhrete ulaşıyorlar.

Mazhar F. GÜR 19.03.2020 (Proje 99)