Mermayt

Minik Deniz Kızı. İnsan olmak ister. Bir insan heykeli görür ve insan olmaya özenir. Bir insanın ruhuna sahip olmak için bir cadı ile anlaşma yapar. Deniz kızları 300 yıla kadar yaşayan canlılarken bu minik deniz kızı yaptığı anlaşmayla insan olacaktır ve eğer bir insanoğlu onu gerçekten severse ölümsüz olacaktır. Bu gerçekleşmez. Deniz Kızı’nın sevgisini umduğu prens ona ters köşe yaparak normal bir insan kızıyla evlenir. Yine anlaşma gereği Deniz Kızı okyanusun sahilinde bir köpük olup sulara karışır. Masalın bir başka versiyonunda Deniz Kızı’nın bacıları Kötü Cadı’yla yapılmış anlaşmanın açığını bularak gelip onu Havanın Kızları arasına katıp başka bir çeşit ölümsüzlüğü kazandıracak bir formül uygularlar. Küçük Deniz Kızı, küçük Hava Kızı olmuştur artık. Bu, masal.

Bir Deniz Kızı neden insan olmak ister? Çünkü masalı yazan bir insandır. Yazarın ve yazarların kavlince insan olmak en ileri mertebedir. İnsan olmaya özenmeyip de ne yapacak! Netekim, masalı okuyanlar da insan. Minik olsun, büyük olsun deniz kızlarının bu masaldan muhtemelen haberi bile yoktur. Ne varsa insan için var’a yine dönmüş oluyoruz.

Masal orijinalinde bir Alman masalı. Hans Christian Andersen tarafından yazıya geçirilmiş. İsim de kayda değer. Hem Hans, Almanlar tek bir erkek şeklinde tecessüm etseydi adı Hans olurdu. Hem Christian. Yani Hristiyan. Andersen de masalcılıkla özdeşleşmiş bir isim. Aslı ile Andersen’in yazdığı arasındaki tutarlılık ve tutarsızlıkları araştıran folklorcular, edebiyat tarihçileri de olmuş. Masal genel itibariyle Andersen’in orijinal yazıya geçirilme versiyonundaki kadar karamsar sonla bitiyor. Japonlar masalın bire bir Andersen kopyası bir çizgi filmini yapıyorlar. Seyreden çocuk ve büyüklerin sinema salonlarından travmayla ayrıldığı kayıtlarda yazıyor.

Buna Alman gerçekçiliği, Avrupalı netlik ve acımasızlığı diyelim. Bilmemkaç nesil böyle sert sonlu masallarla yetişti. Bu konu üzerinde biraz daha derinleşmek lazım.
Efruğ Kimki YANARDAĞ