İliç faciası raporu: ''Saha denetimi yapılmamış''

Erzincan’ın İliç ilçesinde bulunan Çöpler Altın Madeni’nde 13 Şubat tarihinde yaşanan ve 9 kişinin toprağın altında kaldığı maden faciasına yönelik hazırlanan bilirkişi raporunda, gözaltına alındıktan 6 saat sonra serbest bırakılan Anagold Türkiye Müdürü Cengiz Yalçın Demirci’nin de aralarında olduğu yetkililer hakkında “kusursuz” tespiti yapılırken, madende görevli mühendisler “kusurlu” bulundu. Raporda, Demirci’nin finansla ile ilgili işlerin bildirilmesi ve koordinasyon görevi olduğu ancak teknik olarak yetkisinin bulunmadığı tespiti yapılarak bu nedenle kusurunun olmadığı vurgulandı. Bunun yanı sıra, aralarında tutuklanan Kanadalı yetkili Iain Ronald Guille ve mühendislerin olduğu 9 kişi hakkında “kusurlu” denildi. Ayrıca raporda, ana yürütücü olan Anagold Madencilik “kasten veya taksirle çevreyi kirletme suçu”ndan asli kusurlu bulunurken, alt işverenler Çiftay A.Ş., Kar-Sa A.Ş., Asil Çöpler A.Ş. ve Asil Keklik A.Ş. hakkında “kusursuz” denildi.

Erzincan’ın İliç ilçesinde bulunan Çöpler Altın Madeni’nde 13 Şubat tarihinde yaşanan ve 9 kişinin 10 milyon metreküp toprağın altında kaldığı maden faciası sonrasında arama kurtarma çalışmaları devam ediyor. Kazanın ardından 9 kişi tutuklanırken, aralarında Anagold Madencilik Türkiye Müdürü Demirci’nin de olduğu 3 kişi serbest bırakıldı. Yaşanan facianın ardından İliç Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından talep edilen bilirkişi raporu soruşturma dosyasına girdi. Bilirkişi raporunda, 18 Şubat'ta gözaltına alınan ancak bilirkişi raporunun tamamlanmadığı gerekçesiyle 6 saat sonra yurt dışı yasağı ve adli kontrol şartıyla serbest bırakılan Anagold Türkiye Müdürü Demirci Cengiz Yalçın Demirci hakkında, “Anagold Madencilik A. Ş’ye ait finansla ile ilgili işlerde üst merciler, SSR üst yöneticiler ve Çalık Holding üst yöneticilerine bildirilmesi ve bununla ilgili koordinasyonu sağladığı, teknik olarak yetkisinin olmadığı tespit edilmiş olup meydana gelen kaza olayında kusurunun olmadığı...” ifadelerine yer verildi.

Bilirkişi raporunda, Kanadalı şirketin yetkilisi olan Guille’in alt işverenler olan Çiftay A.Ş., Kar-Sa A.Ş., Asil Çöpler A.Ş., Asil Keklikler şirketlerini yeterince denetim ve gözetime tabi tutmadığı tespit edildi. Guille’in maden sahasında en yetkili kişi olarak meydan gelen çatlakların büyük risk olduğu oluşturduğunu bilmesine rağmen bunlar için gerekli önlemlerin almadığı belirtilen raporda, yığın yapılmış liç sahasında oluşan riskleri ön görmesi gerekirken bunu göz ardı ettiği vurgulandı. Raporda, yığın liç kısmındaki radar sistemleri ve jeoteknik ekibinin de personel eksikliği gidermek konusunda yetkili biri olarak gerekli tedbirleri almadığı dile getirilen Guille, çalışanların bu alanda kesinlikle olmaması hususunu göz ardı ettiği, işveren vekili olarak yığın liçinde oluşan çatlaklar hususunda geniş anlamda doğmuş ve doğabilecek tüm tehlikeleri önlemediği, iş yerinde tam anlamı ile geniş bir kontrol mekanizması kurdurmadığı gerekçesiyle asli kusurlu bulundu.

Raporda, Operasyon Direktörü Kenan Özdemir ve Operasyon Direktörü Vekili Abdülkadir Cansız; sürekli takip ve uyarı sistemlerinin eksikliklerini gidermedikleri, denetleme yaptırmadıkları ve yığın liçi dolgu tasarımda belirtilen kriterlere göre dolgu imalatının yapılıp yapılmadığı hususunda gerekli gözetim ve denetim mekanizması kurdurmadıkları gerekçesiyle asli kusurlu bulundu. Jeoloji Yüksek Mühendisi ve Maden Müdürü Vekili İzzet Tekin de, yığın liçi sahasında meydana gelen çatlaklar hususunda manganez ocağının liç sahasına yakınlığını bildiği halde günlük yapılan patlama işlerini devam ettirdiği, yığın liçinde açılmalardan dolayı kayma tehlike riskine karşı işi durdurmadığı sebebiyle meydana gelen göçük olayında asli kusurlu bulundu.

Jeoteknik Mühendisi Ali Rıza Kalender, çatlakların liç bölgesinde fiziksel tehlike oluşturacağını bilmesine rağmen çalışanların korunması için yeteri kadar bilgi vermediği, çatlakların fiziksel olarak tehlike oluşturacağı hususunu göz ardı ettiği ve gerekli tedbirleri hiçe sayması ile kazanın oluşumuna sebebiyet verdiği gerekçesiyle asli kusurlu bulundu. Proses Oksit Müdürü Hüseyin Üstündağ da, çatlakların artması ile büyük risk oluşturacağını bilmesine rağmen liç yığın altında bulunan yolun kapatılması talimatını vermediği, çatlakları bilmesine rağmen solüsyon verilmesine müsaade ettiği gerekçesiyle maden kazasında asli kusurlu bulundu. Bunun yanı sıra, Oksit Operasyon Başmühendisi Murat Bayraktar, çatlaklar konusunda uyarılmasına rağmen solüsyon vererek alanı sıvılaştırdığı, suya doygun taban kesimde sıvılaşmanın etkisiyle akmaya başlamasına sebep olduğu, toplam şev yüksekliğinin 257 metre olarak çok riskli olmasını bilmesine rağmen bunu göz ardı ederek çalışanların can güvenliklerini tehlikeye attığı sebebiyle asli kusurlu bulundu.

Bilirkişi raporunda, Oksit Operasyon Mühendisi Şenol Demir de, meydana gelen çatlaklar hususunda gerekli uyarılar yapılmasına rağmen bunları dikkate almadığı, üretim mühendisi olarak yığınlarda çatlakların oluşmaması ve/veya akmaması için sahada imalat aşamasında yeterli planlamanın eksik olduğu ve bu çatlakların akmalara yol açacağını ehil biri olarak bilmesine rağmen bu işlere devam ettiği ve alanı güvenli hale getirmediği tespit edilerek asli kusurlu bulundu. Raporda, Oksit Operasyon Asistan Mühendisi, Kaan Murat Akpolat da çatlaklarını üst amirlerine bildirmesine rağmen, çalışanların bulundukları alandan asli kusurlu olarak tespit edildi. Bunların yanı sıra, bilirkişi raporunda, Süpervizör olan Soysal Doğan tali kusurlu bulunurken, Maden Müdürü Özgür Kaya, Maden Yeni Müdürü Mehmet Türk, Oksit Operasyon Asistan Mühendisi Elif Reyhan, İş Güvenliği Müdürü Selçuk Çiftçi, İş Güvenliği Uzmanı Gizem Gazcı kusursuz bulundu.

Hazırlanan bilirkişi raporunda, ana yüklenici firma olan Anagold Madencilik, yığın liç sahasından kayan solüsyon içerikli toprağın hiçbir önlem alınmadığı ve kirletilmeye açık olan kuru dere yatağına akması ile toprağın kayması esnasında oluşan gaz ve hava kirliliğine yol açtığı, daha evvel hiçbir önlem alınmamış/alınamamış olan sabırlı deresine akması ile toprak kirliliğine ve aynı zamanda yüzeysel ve yeraltı suyu kirliliğine yol açacak olması, mevzuata aykırı hareket etmesi ve vermiş olduğu taahhütlere uymadığı gerekçesiyle, “kasten veya taksirle çevreyi kirletme suçu”ndan asli kusurlu bulundu. Alt işverenler Çiftay A.Ş. Kar-Sa A.Ş., Asil Çöpler A.Ş. ve Asil Keklik A.Ş. hakkında ise “kusursuz” tespiti yapıldı.

Kaynak: T24